2022.12.13 – Modlitwa wspólna – Modlitwa ustna

 

Ks. Jan Popiel S.J. – Rozmowy o modlitwie

9. Modlitwa wspólna

 

Cytat z Ewangelii św. Mateusza, przekazujący słowa Chrystusa o modlitwie, odnosi się do naszego osobistego spotkania z Bogiem w głębi naszego serca: „Ty zaś, gdy chcesz się modlić, wejdź do swej izdebki, zamknij drzwi i módl się do Ojca twego, który jest w ukryciu” (Mt. 6,6). O tej sytuacji mówiliśmy przede wszystkim w naszych poprzednich rozmowach. Ostatnia jednak z nich, traktująca o modlitwie ustnej, w pewnej mierze zbliż nas do obecnego tematu. Modlimy się bowiem ustnie do Boga również w naszej izdebce, ale jeszcze bardziej, gdy gromadzimy się wspólnie na modlitwie. Chrystus swoimi słowami wyraźnie do tego zachęca, obiecując zarazem swoją szczególną obecność: „Zaprawdę powiadam wam: Jeśli dwaj z was na ziemi zgodnie o coś prosić będą, to wszystko użyczy im Ojciec, który jest w niebie. Bo gdzie dwaj lub trzej zebrani są w imię Moje, tam jestem pośród nich” (Mt. 18,19-30).

Sprawą, o którą Chrystusowi szczególnie chodziło, była jedność wszystkich wierzących. Dlatego przyszedł na świat, „... aby wszyscy stanowili jedno, jak Ty, Ojcze, we Mnie, a Ja w Tobie, aby i oni stanowili jedno w nas...” (J. 17,21). Otóż modlitwa wspólna tworzy w dużej mierze ową jedność, która powinna rozwijać się w Kościele tak, jak to było na początku: „Jeden duch i jedno serce ożywiało wszystkich wierzących” (Dz. 4,32). Warunkiem tego jest jednak, by nie była to tylko modlitwa razem, lecz by to była modlitwa wspólna.

W pierwszym przypadku, podczas modlitwy razem, nie czuję więzi z innymi, którzy modlą się ze mną, owszem, może mi oni nawet trochę przeszkadzają. Podczas modlitwy wspólnie jesteśmy z nimi jedną duszą i sercem.

By to zrozumieć, rozważmy pewne przykłady. Mąż i żona klękają do wspólnej modlitwy. Czują wtedy – jeżeli nie modlą się czysto machinalnie – swoją wzajemną bliskość przed Bogiem. Łączy ich nawzajem Ten, który ich połączył Sakramentem – Chrystus.

Ta sytuacja ma miejsce wówczas, gdy modli się razem cała rodzina. Wszystkich łączy ten sam Chrystus. Tak ważne jest, aby przed uklęknięciem do modlitwy rodzinnej ustawały wszelkie nieporozumienia i urazy. Przeżycie jej może być jednak trudniejsze, gdy dzieci są bardzo małe i jeszcze niewiele rozumieją. Dobrze jest wówczas, gdy rodzice umieją się modlić wspólnie, we dwoje, zwłaszcza wtedy, gdy coś w ich małżeństwie „nie idzie” i o to właśnie, „by szło”.

Najczęstszą sytuacją modlitwy wspólnej jest modlitwa wiernych w kościele, w domu Boga i w naszym wspólnym domu, w którym w sposób szczególny Jezus Chrystus łączy nas swoją obecnością.

Tu trudniej jest już uświadomić sobie wzajemną bliskość i braterstwo, a jednak jest to ważne. Ułatwiają nam to w pewnej mierze już same „wspólnotowe” formy tekstów modlitewnych Kościoła: „Ojcze nasz”, „Pan z wami”, „Prosimy Cię, Panie”. Czy jednak wymawiając tak często te słowa lub słysząc je z ust kapłana mamy żywe poczucie jedności i współmodlenia się innymi? Może nasza modlitwa jest dlatego tak mało skuteczna, że brak nam prawdziwej jedności serc i może właśnie dlatego nie może w nas działać Chrystus? Odmawiana świadomie wspólna modlitwa zbliża człowieka do człowieka. Powinna sprawiać usunięcie muru obcości i wzmożenia poczucia bliskości pośród obcych w kościele i po wyjściu z kościoła.

Msza św. czyni nas jeszcze bardziej bliskimi sobie. To już nie tylko wspólna modlitwa w Chrystusie-Pośredniku między Ojcem a nami. To On sam, obecny w zupełnie szczególny i jedyny sposób, włącza nas wszystkich przez modlitwę w swoją Ofiarę, jednoczy w Komunii ze Sobą i miedzy nami. Ale jest to sprawa do osobistego rozważenia. Również i t tajemnica musi być przez nas świadomie i modlitewnie przeżyta we wspólnocie, aby zamierzenie Chrystus, ustanawiającego ten sakrament stało się rzeczywistością.

By w pełni i we wspólnocie przeżyć modlitwę w kościele, wierny musi dobrze znać występujące w niej teksty. Stąd konieczność osobistego ich przemyślenia i przemodlenia. Weźmy na przykład tak jeszcze często odmawiane litanie. Konieczne jest więc, by duszpasterze wprowadzili wiernych w zrozumienie tych form modlitwy ustnej, zwłaszcza w miesiącach poświęconych czci Najświętszego Serca Jezus, Matki Bożej, św. Józefa czy innych Świętych.

Jeszcze klika słów o modlitwie w grupach. Powstaje u nas coraz więcej grup modlitewnych różnego rodzaju. Zjawisko to jest jak najbardziej pożądane, bo właśnie w grupie, której członkowie coraz lepiej nawzajem się poznają, powstaje łatwiej poczucie wspólnoty. Kształt modlitwy jest tu różny od tego, jaki spotykamy w czasie liturgii czy w czasie innych nabożeństw w kościele. Modlitwa przybiera tu charakter spontaniczny i bardziej własny. Tak było zresztą w samym początku chrześcijaństwa, przed powstaniem powszechnie przyjętej i obowiązującej liturgii. Za podstawę modlitwy w grupach służy zwykle Ewangelia. Zmienia się też czasem układ spotkania poszczególnych grup.

Ważną sprawą w modlitwie grupowej jest dobre przygotowanie do niej wszystkich członków, przede wszystkim zaś kierujących nią. Niebezpieczeństwem jest szukanie wzruszeń lub zbyt łatwe i naiwne przekonanie o nadzwyczajnym działaniu Ducha Świętego. Tak jak w modlitwie wspólnej ważne jest przeżycie wspólnoty w Chrystusie, tak – z drugiej strony – celem jej nie jest jedynie, by człowiek „czuł się dobrze” w grupie. Tu chodzi przede wszystkim o głęboką i wewnętrzną przemianę człowieka, o rozwój jego ofiarnej miłości do Boga i do ludzi, a to wszystko musi się dziać w Kościele ustanowionym przez Chrystusa, w którym i przez który prowadzi on ludzi do Boga.

Co rodzi się z modlitwy? Rodzi się Kościół, świadoma miłość Ojca, rodzina dzieci Bożych, która w zjednoczeniu z Jezusem Chrystusem radośnie chwali Boga w Trójcy Jedynego, dziękuje za łaski, prosi o nawrócenie i odpuszczenie grzechów oraz zanosi błagania w Duchu Świętym o najrozmaitsze łaski, potrzeby duszy i ciała. Włączamy się przez nią w tę wielką wspólnotę Aniołów i Świętych, będącą naszą rodziną, czekając na chwilę, w której staniemy się jedno z nim w przeogromnym uczestnictwie miłości Boga.

 

8. Modlitwa ustna

 

Modlitwa ustna jest chyba najstarszym sposobem modlitwy. Człowiek, uświadamiając sobie istnienie Boga, Który jest wielki, potężny, od Którego człowiek jest zależny – chce wejść z Nim w kontakt, nawiązać z Nim stosunek. Stara się to robić przy pomocy mowy, tak jak to zwykle czyni z drugim człowiekiem. Czyni to zarazem dlatego, że pojmuje Boga na obraz i podobieństwo własne. Ten sposób modlenia się pozostaje jednak także i w religiach wyżej rozwiniętych, ponieważ ma w sobie coś po prostu bardzo ludzkiego, jest wyrazem całego człowieka; w tym sposobie modlitwy również ciało (głos) ma swój udział. Modlitwa ustna poza tym umożliwia także modlitwę wspólną a ta również od zarania dziejów występuje w kulturach rozmaitych ludów. Modlitwa ustna związała się z naszym życiem. Codzienny pacierz przybiera przeważnie ten kształt, którego nauczyliśmy się w dzieciństwie i który, z pewnymi zmianami, trwa do lat naszej starości. Są to: różaniec, różne litanie czy nowenny lub inne modlitwy okolicznościowe, wreszcie modlitwy kapłańskie i zakonne, brewiarz czy oficjum.

Nie należy jednak zapominać, że i śpiew jest pewną odmianą modlitwy ustnej. Tu jeszcze pełniej współdziała i współdźwięczy ciało.

Gdy mówimy „modlitwa ustna”, nasuwa się nam jednak prawie natychmiast problem wyrażony w słowach Jezusa, cytującego proroka Izajasza: „Ten lud czci mnie tylko wargami, lecz sercem swym daleko jest ode mnie”. Tak często w czasie modlitwy ustnej ucieka nam uwaga. Przesuwamy ziarenka różańca, usta szepczą „Zdrowaśki”, a tymczasem myślą jesteśmy daleko. Czas modlitwy jest zawsze w jakiś sposób czasem uświęconym, bo oddanym wyłącznie Bogu, ale przecież nasza modlitwa jest wyrazem naszej rozumnej służby Bożej (Rz. 12,1). Rozumnej, a więc takiej, w której słowo łączy się z myśleniem.

Jak to osiągnąć? Pierwszym warunkiem jest chwila kupienia na początku modlitwy. Klękamy do pacierza, bierzemy do ręki różaniec – zastanówmy się przez chwilę, co teraz mamy robić, przypomnijmy sobie, że Bóg jest obecny, że nas widzi i słyszy. To jednak nie rozwiązuje wszystkiego, bo przecież trudności zjawiają się także w trakcie dobrze przygotowanej modlitwy. Mówiliśmy już o roztargnieniach, tych mimowolnych ucieczkach naszych myśli i wyobraźni. Na roztargnienia nie ma innego lekarstwa jak cierpliwość, spokojne powracanie myślą do treści modlitwy, bez cofania się i bez zaczynania od początku.

Zasadniczą sprawą jest jednak zawsze, by modlitwę ustną „brać na serio”, tzn. jako spotkanie z Bogiem, a nie tylko jako dopełnienie religijnego obowiązku.

Mamy nasze ulubione modlitwy, które nigdy nam się nie nudzą. Trzeba je jednak od czasu do czasu „odświeżyć” to znaczy głęboko przemyśleć i przemadlać ich tekst, ponieważ w ten sposób staną się bardziej żywe. Modlitwy ustne są szczególnie pomocne w chwilach zmęczenia, w okresie, gdy trudno nam zebrać myśli, czasem i wtedy, gdy dotyka nas ból i cierpienie. Jest rzeczą dobrą mieć pod ręką modlitwy na najrozmaitsze sytuacje, a można sobie nawet zrobić własną książeczkę do nabożeństwa, pisując sobie ulubione modlitwy.

Blisko modlitwy ustnej jest śpiew. Jest to prastary sposób modlitwy. Tu również – i to w jeszcze większej mierze – w modlitwę wciągnięte jest ciało, głos, który w sposób szczególnie żywy, uroczysty, dziękczynny, błagalny i radosny wielbi Pana. Śpiew potęguje uczuciowy wyraz modlitwy. Oczywiście, nie każdy posiada dobry głos i słuch trafie chwytający melodię, ale i skromnie brzmiący śpiew spełnia swoje zadanie.

Żyjemy obecnie w okresie, w którym piosenka odgrywa niemałą rolę w życiu, zwłaszcza w życiu młodzieży. Zjawiła się również i piosenka o charakterze religijnym. Wiele piosenek posiada głęboką treść, która – słuchana czy śpiewana – przenika do duszy i staje się również sposobem łączenia się z Bogiem. Może trudniejszą jest sytuacja poważnej pieśni religijnej (może poza kolędami), która wszędzie wychodzi trochę z użycia, a nowe pieśni i piosenki jakoś nie potrafią jej zastąpić. Zanikł też zwyczaj śpiewania przy pracy zwłaszcza na wsi, co dawniej było w zwyczaju, a przecież pieśń czy piosenka mogą stać się towarzyszkami pracy ręcznej nawet w domu, wprowadzając w nią Boga.

Śpiewając Bogu musimy jednak zwracać uwagę na treść, ponieważ istnieje pokusa by szczególny nacisk kłaść na dźwięk i melodię. Owszem, i tym możemy chwalić Pana, ale w pieśń muzyka służy podkreśleniu treści słownej utworu, o charakterze poetyckim lub do niego zbliżonym. Modlimy się z pieśnią, nadając silniejszy wyraz treści naszych słów skierowanych do Boga.

Albo słowa szeptane, mówione, skierowane do Boga, Maryi i Świętych. Jak wiele ich było w dziejach Kościoła! Tworzą one i dziś wielki chór ludzi wierzących, którzy wyrażają w nich to, co stanowi głęboką treść ich życia. Modlitwa ta wznosi się ustawicznie do Boga, który słyszy głos duszy, ale któremu miły jest także głos człowieka. On przecież obdarzył człowieka głosem, by stawał się w nim narzędziem wyrażania dobrych myśli.

Kancelaria Parafialna

zegar Poniedziałek, piątek:
07:00 - 09:00
zegar Wtorek, czwartek:
07:00 - 09:00, 16:00 - 18:00
tel Telefon:
(32) 222 31 21 wew. 15

Msze Święte

msza Niedziela i Święta:
07:00, 09:00, 10:30, 12:00, 16:30
msza Dni powszednie:
07:00, 18:00 (+ w piątek 16:30)
uwaga Ważne:

Szybki kontakt

church Adres:
41-400 Mysłowice
ul. Cegielniana 7a
Telefon Telefon dyżurny: 601 142 880
Telefon:
(32) 222 31 21
mail E-mail:
janow.miejskimailkatowicka.pl
Jesteś tutaj: Home KATECHIZM Katecheza dorosłych 2022.12.13 – Modlitwa wspólna – Modlitwa ustna